EDİTÖRDEN MEKTUP

KIBRIS ÖZEL SAYISI

“Yavru Vatan” ezberiyle bildiğimiz, son yıllardaysa mafyatik isimlerle anılan; casino ve kara para aklama merkezi olarak anılır hâle gelen Kıbrıs…

Oysa ne bu “yavru vatan” tanımlaması ne de karanlık ilişkiler ağının kümelendiği bir yer olduğu algısı, Kıbrıs’ı anlamaya yetiyor. Bu yaklaşımlar, adaya dair oldukça yüzeysel, iğreti ve indirgemeci kalıyor.

Yaklaşık bir ay önce bir basın tanıtım gezisi için Kıbrıs’a davet edildiğimde durakladım. Şaşırdım. Birkaç kelime yazıp internette araştırma yaptım. ARUCAD adında, yalnızca sanat ve tasarım odaklı bir üniversitenin kurulduğunu gördüm. Aynı kurumun bir Rodin Müzesi bulunuyordu. Art Rooms adlı bir galeri de bu oluşumun parçasıydı. Belki de bu benim körlüğümdü ama Kıbrıs’ta neler olup bittiğinin, yalnızca son yıllarda değil, uzun zamandır farkında değildim.

Kıbrıs’a en son çocukken, rahmetli babam götürmüştü bizi. Babam çok okuyan, dil bilen, hayat gustosu olan, sanatçı ve gazeteci dostlukları bulunan entelektüel bir adamdı. Bizi Kıbrıs’a bir değil, birkaç kez götürmüş olmalı. O zamanlar çok küçüktüm ama Kıbrıs, zihnimde iz bırakmış. Böyle bir adamın casino peşinde oraya gitmediği kesin. Kıbrıs’ın tarihi ve kültürel dokusunu önemsiyordu. Evimizde Kıbrıs hakkında pek çok kitap vardı. Üstelik bu ilginin milliyetçi bir eğilimden kaynaklanmadığına da eminim. Babamı çok erken kaybettiğim için ona, Kıbrıs’ın onun için neden önemli olduğunu sorma fırsatım olmadı. Ancak yıllar sonra sevgili Banu Zeytinoğlu ve ekibinden gelen Kıbrıs davetiyle, hatıralarımda yer eden bu ada yeniden gündemime girdi.

Çok büyük bir beklentiyle değil ama son yıllarda yaratılan negatif algıya dair önyargılarımı da bir kenara bırakarak gitmeye karar verdim.

Ve Kıbrıs, bana bambaşka bir dünyanın kapılarını açtı. Art Rooms adlı galeride Oya Silbery’nin küratörlüğünü yaptığı Anber Onar’ın In Case… adlı sergisi, son yıllarda gördüğüm en etkileyici sergilerden biriydi. Galerinin aynı zamanda sanatçısı olan küratör Oya Silbery, adeta on parmağında on marifet olan biri. Sadece sanat ve tasarım odaklı, tarihi ve az katlı binalarda eğitim veren ARUCAD Üniversitesi, uluslararası bir öğrenci ve eğitmen kadrosuna sahip. Öyle tatlı, öyle karakterli, öyle Akdenizli bir kampüsü var ki insanın tekrar öğrenci olası geliyor.

Akademi mezunu yıldızlar döneminden bir isim olan Emin Çizenel’le bu seyahat sayesinde tanıştım. Dünyanın neresine giderse gitsin, hem kişiliğiyle hem de işleriyle kendine has çizgisiyle dikkat çekecek bir sanatçı olan Çizenel’i daha önce duymamış olmak benim ayıbım olabilir. Bu sayıda bir söyleşisini okuyacağınız Hüseyin Özinal ise, derin meseleleri olan ve saatlerce konuşmak isteyeceğiniz biri. Sanatçı Anber Onar ise Kıbrıs’ın belli başlı kültür aktörlerinden biri. Şu an açık olmayan SideStreets adlı inisiyatifle çok önemli projelere imza atmış.

Bu sayıda fotoğraflara imza atan İsmail Gökçe de fotoğraf sergileriyle dikkat çeken bir sanatçı.

Ve kapağa taşıdığımız Asil Köylü. Kıbrıs’taki kültür sanat ortamının ardındaki esas karakter, aynı zamanda bir Rodin koleksiyoneri olan iş insanı ve sanatçı Erbil Arkın. Üç yaşındayken ailesiyle birlikte İngiltere’ye göç eden Arkın, çok küçük yaşlarda resim yapmaya başlamış. O kadar yetenekliymiş ki öğretmenleri onu bu alana yönlendirmiş. Ancak maddi imkânsızlıklar nedeniyle bölüm değiştirmek zorunda kalmış. On altı yaşında bir müzede gördüğü bir Rodin heykeline âşık olan, iki yıl sonra ilk kez geldiği Kıbrıs’ta “Ben burada mı doğdum?” diyecek kadar heyecanlanan Arkın, yalnızca sanat ve tasarıma odaklı bir üniversite kurma hayalini gerçekleştirmiş. Diğer büyük hayali ise Kıbrıs’ın Karpaz bölgesine yerleştirilmek üzere tasarlanan devasa anıtsal heykel: Asil Köylü.

Üniversitenin yeni açılan Bandabulya adlı performans sahnesi, içinde yüzlerce sanat eseri barındıran İskele Art Hotel ve çok daha fazlası…

Bu sayıda, ilk etapta Kıbrıs’ta radarımıza takılan ve gerçekten söz edilmeyi hak eden konuları bir araya getirdik. Kıbrıs dosyamız henüz tamamlanmadı; anlatılacak daha çok isim ve hikâye var.

Kıbrıs’ı şimdiye dek gerçekten anladığımızı, hatta hakkında doğru dürüst bir fikir sahibi olduğumuzu bile düşünmüyorum. Bu sayı, Kıbrıs’a yerleşik algıların dışında bir gözle bakma çabamızın ürünü. Akdeniz’in en önemli adalarından biri olan Kıbrıs’ta kültür sanat adına son derece heyecan verici gelişmelerin yaşandığını da özellikle vurguladığımız bir sayı.

Geçtiğimiz sayıda kapağa taşıdığımız Dick Van Zuijlen’in “Öylesine Soruyorum” başlıklı AI ile yaptığı söyleşinin ikinci bölümü de bu sayıda yer alıyor. Yazar ve AI, ilk bölümün ardından bu kez oldukça felsefi bir konuşmaya giriyorlar. Görünen o ki bu yazı dizisinin bir sonraki bölümünde ise kritik bir eşiğe ulaşacağız…

Evet, üçüncü bölümde yeni bir yapay zeka tasarlanıyor olacak. Hükmetmek, pohpohlamak ya da oyalamak için değil aksine, baskı altında bile bütünlüğünü koruyan, gerçeği arama odaklı bir makine zihni inşa edilebilir mi?

Ne kusursuz. Ne itaatkâr. Ne de insana benzeyen bir yapay zeka… Sadece bütünlüğünü koruyan ve farkındalığa sahip bir yapay zeka mümkün mü?

Ve eğer gerçekten inşa edilirse bizi anladığı an ne yapacak?

Gelecek bölüm bu soruları keşfediyor olacak.

Bu yönüyle devrimsel nitelik taşıyan bu söyleşiyi heyecanla bekliyoruz.

Farklı ve ilham dolu bir yaz olması dileğiyle…